Nowy Polski Ład uchwalony i podpisany przez Prezydenta z datą wejścia w życie (generalnie) 1 lipca 2022 r. (z wyjątkami). Nowe przepisy zmieniają zasady gry w jej trakcie. Wynika z tego zmiana opłacalności różnych form opodatkowania dla części podatników.
Stąd też przewidziano bezprecedensową rzecz – możliwość zmiany formy opodatkowania jeszcze za 2022 r.
Wiąże się to oczywiście z wieloma „zagwozdkami” i kilkoma ograniczeniami. Trzeba także dopilnować kilku terminów. Dziś w Podcaście odpowiadam na 12 podstawowych pytań, które rodzą się przy tej okazji.
Jeśli chodzi o skalę podatkową, to jest tutaj kilka elementów, które trzeba będzie wziąć pod uwagę, kalkulując opłacalność skali. Po pierwsze likwiduje się ulgę dla klasy średniej i to wstecznie od 1 stycznia tego roku. Pamiętamy, jest to mechanizm łagodzący brak odliczenia składki zdrowotnej dla etatowców, ale także dla przedsiębiorców na skali podatkowej.
Po drugie zmniejsza się z 17 proc. do 12 proc. pierwszą stawkę w pierwszym przedziale progu podatkowego skali podatkowej. To oznacza, że istotnie podatek dochodowy na skali podatkowej będzie w pierwszym przedziale niższy. Przedsiębiorcy na podatku liniowym będą mogli odliczyć składkę zdrowotną od podstawy opodatkowania albo od dochodu, albo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Pamiętamy, że przed Polskim Ładem można było w zdecydowanej części odliczyć składkę od podatku. Tutaj mamy odliczenia od podstawy i dodatkowo jest podstawa do odliczenia. Jest to limitowane do kwoty 8700 zł rocznie zapłaconej składki. Jeśli masz wątpliwości, czy to jest 8700 czy dwa razy 8700, czyli 17 400 zł, to na ostatniej prostej zostało to zmienione i zostało potwierdzone, że 8700 zł.
Przedsiębiorcy na ryczałcie mogą odliczyć od przychodów połowę składki, więc opłacalność tego ruchu będzie zależała od tego, jakie mam przychody. Im wyższe przychody, tym wyższa zryczałtowana składka i tym więcej odliczeń. I oczywiście im wyższa stawka podatku, którą się rozliczam, tym więcej skorzystam, bo stawka jest stosowana do przychodów. Jeśli przychody pomniejszam o połowę składki, to oczywiście zapłacę mniejszy podatek.
Wreszcie karta podatkowa – będę mógł odliczyć od podatku 19 proc. składki. Co się komu opłaca? Tutaj konieczne są szczegółowe wyliczenia, które przedstawiamy na boku. Przykłady takich wyliczeń znajdziesz też w 65. odcinku podcastu, w którym opowiadałem o projekcie nowego Polskiego Ładu.
Dziś chcę się skupić na możliwościach zmiany formy opodatkowania. Odpowiem na 12 wybranych pytań z tej tematyki. Odpowiedzi na nie oparłem na tekście naszego poradnika. Jest to też taka trochę próbka tego, jak wygląda nasz e-book w tym zakresie.
Pytanie nr 1: Jestem na podatku liniowym. Jak powinienem wstecznie zmienić formę opodatkowania za 2020 rok na skalę podatkową?
Można tego będzie dokonać po zakończeniu tego roku, po prostu poprzez złożenie odpowiedniego zeznania rocznego. Prawdopodobnie trzeba będzie w tym zeznaniu coś zaznaczyć. Trudno powiedzieć co, jeszcze nie mamy nowych formularzy zeznań podatkowych. Czyli po 15 lutego 2023 roku będę składał zeznanie PIT-36 zamiast PIT-36L i tak jak powiedziałem, coś tam będę zaznaczał. Zapłacone zaliczki w podatku liniowym wykażę jako zaliczki na poczet podatku za cały rok, ale liczonego według skali podatkowej.
Uwaga: jeżeli wcześniej, przed tym ruchem, jednak złożę zeznanie PIT-36L, to możliwość zmiany przepadnie.
Pytanie nr 2: W jakim terminie powinienem złożyć zeznanie podatkowe, żeby skutecznie przejść wstecznie na skalę podatkową za 2022 rok?
Otóż po pierwsze ważna rzecz: zawiadomienie o wstecznej zmianie formy trzeba złożyć w terminie do złożenia zeznania rocznego. Jeżeli spóźnię się z zeznaniem rocznym, to wsteczna zmiana formy mi przepadnie.
Co to znaczy „w jakim terminie”? Generalnie zeznania składamy do końca kwietnia. Jeżeli 30 kwietnia przypada w niedzielę, to składamy wtedy z reguły do 2 maja, bo 1 maja jest świętem. Dlatego zawiadomienie też składamy w takim terminie, ponieważ uważamy, że stosujemy tu ogólne zasady dotyczące liczenia terminów z Ordynacji podatkowej. Zawiadomienie o zmianie formy opodatkowania za 2022 rok będziemy zatem składać do 2 maja 2023 roku.
Pytanie nr 3: Co w takim przypadku z formą opodatkowania za 2023 rok?
Nic (!).
Wsteczna zmiana formy opodatkowania na skalę za 2022 rok nie pociąga za sobą zmiany w latach kolejnych. Jeśli chcesz zostać na skali podatkowej, musisz odrębnie zrezygnować z dniówki za kolejne lata do 20 lutego 2023 roku.
Pytanie nr 4: Mam jednoosobową działalność gospodarczą i spółkę jawną. Rozliczam się w tym momencie 19-procentowym liniowym podatkiem dochodowym od obu tych firm. Czy mogę przejść na skalę tylko w jednoosobowej działalności gospodarczej?
Nie. Decyzja o rezygnacji z „liniówki” dotyczy wszystkich form prowadzenia działalności danego podatnika, czyli w takim przypadku przejdziesz na skalę podatkową w obydwu firmach, w obydwu formach prowadzenia działalności gospodarczej.
Pytanie nr 5: Zmieniam formę opodatkowania wstecznie na skalę. Co się dzieje w takim przypadku ze składkami zdrowotnymi?
Trzeba mieć świadomość, że konsekwentnie nastąpi zmiana zasad „oskładkowania”.
Przy podatku liniowym składkę zdrowotną płacę w stawce 4,9 proc., na skali podatkowej w stawce 9-procentowej. W związku z tym, jeżeli przechodzę na skalę podatkową, to będę płacił wyższą składkę, czyli zwiększy mi się składka zdrowotna za 2022 rok. Ponieważ płaciłem ją do tej pory w 2022 roku wedle stawki 4,9 proc., to oczywiście powstanie konieczność dopłaty składki. To i tak może mi się opłacić ze względu na niższy podatek. Będzie wyższa składka, ale niższy podatek. Trzeba to policzyć, ale w części przypadków i tak mogę wyjść na plus.
Pytanie nr 6: Co się okaże, jeśli będę miał podatek dochodowy do zwrotu po złożeniu PIT-36 do 2 maja 2023 roku, w związku ze wsteczną zmianą formy opodatkowania za 2022 rok? Będę miał też składkę do dopłaty, bo nie 4,9 proc., tylko 9. Czy mogę to w jakiś sposób rozliczyć bezgotówkowo?
Tak by wypadało, żeby było można, ale nie przewidziano takich zasad. Czyli składki będę musiał dopłacić od razu, a zwrot podatku dochodowego otrzymam w ciągu 3 miesięcy. Niestety to nie jest pierwszy raz, kiedy brak jest takiej symetrii w prawach i obowiązkach podatnika i organu podatkowego czy szerzej Skarbu Państwa.
Teraz kilka pytań i odpowiedzi dotyczących ryczałtu, bo z ryczałtu też można „uciec” w skalę podatkową.
Pytanie nr 7: Jak zmienić ryczałt na skalę za 2022 rok?
Tu podobnie, składam zeznanie PIT-36 zamiast PIT-28.
W PIT-36 wykazuję oczywiście dochody, uwzględniam zaliczki na podatek dochodowy zapłacone w ciągu roku w ryczałcie. Podobnie jak z „liniówką” wcześniejsze złożenie PIT-28 sprawi, że wsteczne przejście na skalę przepadnie, czyli trzeba na to uważać.
Podobnie jak z „liniówką” zmiana wsteczna zadziała tylko w odniesieniu do 2022 roku. Jeśli więc chcesz po przejściu wstecz z ryczałtu na skalę za 2022 rok nie pozostać na skali w kolejnych latach, szczególnie w 2023 roku, to musisz dodatkowo zrezygnować z ryczałtu do 20 lutego 2023 roku.
I to może być pułapka na podatników. Trzeba o tym pamiętać, uczulać na każdym kroku.
Pytanie nr 8. Czy spółka jawna może uciec z ryczałtu w skalę?
Oczywiście. W zasadzie to wspólnicy, a nie spółka, bo podatnikami w spółce jawnej są co do zasady wspólnicy. Oczywiście nie mówię tu o wyjątkowych przypadkach, kiedy spółka jawna jest podatnikiem CIT.
Uwaga: to zadziała i będzie skuteczne tylko wtedy, jeśli skalę podatkową wybiorą wszyscy wspólnicy, czyli wszyscy wspólnicy złożą PIT-36. Trzeba się zatem dogadać, bo jeżeli choć jeden ze wspólników nie złoży takiego zeznania i nie wybierze skali podatkowej, to przejście pozostałych wspólników na skalę podatkową będzie nieskuteczne. A ponadto może dodatkowo spowodować zaległość podatkową, może spowodować problemy.
Pytanie nr 9: Czy jest obowiązek zaprowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów?
Będzie taki obowiązek przy przejściu z ryczałtu na skalę. Co on oznacza w praktyce? Oznacza konieczność zgromadzenia dokumentów kosztowych i to być może wstecznego zgromadzenia. Jeśli jestem podatnikiem VAT, to oczywiście mam łatwiej, bo te dokumenty gromadzę. Oczywiście nie każda transakcja zakupowa jest odnotowana, ale wystarczy odnaleźć rachunki, listy płac, jakieś dowody wewnętrzne dotyczące podróży służbowych. W ten sposób będę mógł odtworzyć bazę kosztową.
Jeśli nie jestem VAT-owcem, to oczywiście mam trudniej. Należy wtedy oszacować, czy to nie będzie dla mnie nadmierny kłopot i nie będzie to powodowało jakichś dodatkowych kosztów, które mogą nie zostać zbilansowane przez korzyści przejścia na skalę podatkową. Trzeba więc te „pozapodatkowe” czynniki – koszty, utrudnienia – również wziąć pod uwagę.
Pytanie nr 10: Mam JDG na ryczałcie, a oprócz tego prywatnie wynajmuję na ryczałcie nieruchomości. Czy przejście na skalę wyrzuci mnie z ryczałtu przy wynajmie?
Tak jak powiedziałem, jeśli chcę przejść wstecznie w firmie z ryczałtu na skalę, to powinienem złożyć PIT-36 zamiast PIT-28. Jeżeli złożę wcześniej PIT-28, to pozbawi mnie to wstecznej zmiany na skalę.
Uwaga: jeżeli prywatnie wynajmuję na ryczałcie nieruchomości, to i tak będę musiał złożyć PIT-28, bo właśnie tam wykażę przychody z prywatnego wynajmu. Złożenie w takiej sytuacji PIT-28, w którym wykażę tylko przychody z prywatnego wynajmu, czyli nie wykażę przychodów z działalności gospodarczej, nie powoduje pozbawienia mnie przejścia wstecznego na skalę podatkową, więc tutaj nie trzeba się tego obawiać.
Pytanie nr 11: Czy można porzucić ryczałt na rzecz skali za połowę 2022 roku i czy wtedy będę mógł się rozliczyć wspólnie z małżonkiem? A jeśli mówimy o zmianie za połowę 2020 roku, czyli przejścia z ryczałtu na skalę za drugą połowę 2020 roku, to jeżeli tak zrobię, czy pozostanę już na skali w kolejnych latach podatkowych? Czy w tym przypadku będę mógł się rozliczyć z małżonkiem?
Po kolei.
Ryczałt w połowie 2022 roku można porzucić. To jest szczególna, bardzo ciekawa instytucja. Opłacam wtedy ryczałt od stycznia do czerwca 22 roku, a od lipca do grudnia mam skalę podatkową. Co ciekawe, nie można w ten sposób przejść z „liniówki” na skalę. Oczywiście nie można też w żaden sposób przejść z ryczałtu na liniowy. Co ważne, stosuje się wtedy pełnowymiarową skalę podatkową za sześć miesięcy drugiej połowy roku, czyli z progiem na poziomie 120 tys. zł, z kwotą wolną na poziomie 30 tys. zł. Może to rodzić ciekawe korzyści podatkowe.
W takim przypadku trzeba jednak do 22 sierpnia złożyć oświadczenie do urzędu skarbowego. W jakiej formie? Nie ma żadnego urzędowego wzoru takiego oświadczenia. W naszym poradniku przygotowaliśmy propozycję wzoru takiego druku, takiego oświadczenia, ale można to oczywiście zrobić po swojemu.
Uwaga: wybór skali podatkowej w takim przypadku przenosi się na kolejne lata. To jest bardzo ciekawa rzecz, bo mówiłem o tym, że w przypadku wstecznego wyboru skali przy rezygnacji z „liniówki”, przy rezygnacji z ryczałtu za cały 2020 rok, ta zmiana nie pociąga za sobą zmiany w latach kolejnych. Jeśli chcemy przejść na skalę, trzeba złożyć stosowne oświadczenie w 2023 roku.
W przypadku przejścia z ryczałtu na skalę za drugą połowę 2020 roku nie możemy się rozliczyć z małżonkiem. System podatkowy w Polsce nie jest prosty. Przy przejściu z ryczałtu na skalę podatkową za cały rok oczywiście tak. Wtedy nie mają zastosowania przepisy o zryczałtowanym podatku dochodowym, co jest jednym z takich potencjalnych wyłączeń łącznego rozliczenia małżonków.
A zobaczcie w tym przypadku: mamy do czynienia z sytuacją, kiedy w roku podatkowym 2022 rokiem podatkowym jest rok kalendarzowy. Jednak za połowę roku jestem na ryczałcie, więc wydawałoby się, że wyrzuca mnie to z łącznego opodatkowania z małżonkiem. Z drugiej strony jednak jest to bardzo szczególna, specyficzna sytuacja i pytanie, czy nie można mówić o tym, że mamy tak jakby dwa lata podatkowe: jeden taki quasi-rok podatkowy od stycznia do czerwca i drugi od lipca do grudnia. Jeśli przyjęlibyśmy takie założenie, to wtedy moglibyśmy się rozliczyć z małżonkiem za drugą połowę roku podatkowego.
Tak jak powiedziałem, jest to ryzykowne i dopóki nie ukształtuje się jakaś utrwalona linia czy przynajmniej jakieś stanowisko Ministerstwa Finansów co do dopuszczalności takiego ruchu, to przy kalkulacjach opłacalności przejścia na skalę w połowie roku przyjąłbym takie założenie, że wspólne rozliczenie nie będzie możliwe.
Pytanie nr 12: Jak po porzuceniu ryczałtu w trakcie roku podatkowego liczyć składki zdrowotne?
To jest ciekawe. Powiedziałbym tak: za pierwsze sześć miesięcy płacimy zryczałtowaną składkę zdrowotną uzależnioną od kwoty przychodów. Jestem na ryczałcie, ale to znowu korzyść, bo stosujemy pełne limity – 60 tys. i 300 tys. zł – tak jak dla ryczałtu za pozostałe sześć miesięcy. Oczywiście 9 proc. od dochodu to nie mniej niż 270,90 zł miesięcznie. Roczna składka wyniesie zatem 9 proc. od dochodu za drugą połowę roku, ale nie mniej niż sześciokrotność składki minimalnej, czyli 1625,40 zł. Myślę, że specyficzne zasady mogą też zwiększać atrakcyjność przejścia na skalę podatkową z ryczałtu w drugiej połowie roku.