Jeśli potrzebujesz doradztwa podatkowego bądź prawnego, albo chcesz, abyśmy kompleksowo zaopiekowali się Twoją firmą, wypełnij krótki formularz kontaktowy, klikając przycisk poniżej.
Dwie stawki ryczałtu w najmie i limit 100 tys. zł
Po kolei.
Jeśli wynajmujemy nieruchomość prywatnie, po Polskim Ładzie obowiązkowo opodatkowujemy ją ryczałtem. W ramach tego ryczałtu płacimy podatek od przychodu w stawce 8,5 proc., a jeśli przekroczymy 100 tys. zł przychodów – 12,5 proc. Tutaj się nic nie zmienia. Ale uwaga – do końca czerwca 2023 r. limit 100 tys. zł dotyczył łącznie obojga małżonków, także jeśli pozostawali w ustroju rozdzielności majątkowej.
Wyobraźmy sobie małżeństwo, Basię i Czarka, małżeństwo, które pozostaje w ustroju rozdzielności majątkowej (nie miało to specjalnie znaczenia, czy rozdzielność, czy wspólność). I wyobraźmy sobie, że Czarek posiada dwa mieszkania w jednym mieście, z których osiąga przychód w wysokości 60 tys. zł rocznie. Basia posiada trzy mieszkania i osiąga przychód w wysokości 90 tys. zł rocznie. Wydawałoby się zatem, że żadne z nich nie przekracza 100 tys., więc płacą podatek 8,5-procentowy, ale limit 100 tys. dotyczył małżonków łącznie. Ponieważ suma przychodów z najmu prywatnego naszych małżonków wynosiła 150 tys. zł, to ta nadwyżka 50 tys. zł podlegała opodatkowaniu stawką 12,5 proc.
Co ciekawe, przepisy nie rozstrzygały, w jaki sposób małżonkowie mają się tym limitem podzielić, więc organy podatkowe dopuszczały w zasadzie każdy możliwy sposób. Już nie będziemy teraz w te sposoby wchodzić, bo sprawa jest historyczna. Tak czy owak, mimo nieprzekroczenia limitu przez poszczególne osoby w tym małżeństwie, przez małżonków, nawet mimo rozdzielności majątkowej, był płacony wyższy podatek, bo łącznie przekroczono limit 100 tys. zł. To pokazuje, że małżonkowie byli w gorszej sytuacji niż osoby wynajmujące mieszkania i żyjące w związkach nieformalnych, bo tam limit 100 tys. był liczony odrębnie, indywidualnie dla każdego z partnerów.
Zmiana limitu
No dobrze, a co się tutaj zmienia, czy właściwie, co się już zmieniło? Nagrywam ten odcinek na początku lipca 2023 roku. Otóż przepis art. 12 ust. 13, który właśnie przewidywał tę zasadę łącznego liczenia limitu dla obojga małżonków, został zmieniony nowelizacją, tzw. nowelizacją SLIM VAT 3. Na marginesie: na ten temat Adam Bartosiewicz nagrał dla nas szkolenie, które jest dostępne w sklepie Akademii Dzień Dobry Podatki.
Obok zmian VAT-owskich, czego głównie dotyczyła ta nowelizacja? Zmieniono właśnie ten przepis ustawy ryczałtowej. Zmiana jest bardzo ciekawa, ponieważ przepisu nie wykreślono – nadal mamy art. 12 ust. 13 – ale zmieniono jego treść. Przypomnę, do tej pory brzmiał on mniej więcej tak, że w przypadku podatników osiągających przychody z najmu prywatnego limit 100 tys. zł dotyczył łącznie obojga małżonków.
Jak ten przepis brzmi obecnie? Otóż ma on zupełnie inny charakter, inną treść, ponieważ dotyczy czegoś innego. Przepis ten obecnie mówi o tym, że w przypadku małżonków, którzy złożyli oświadczenie, o którym mowa w ust. 6, do którego zaraz dojdę, limit wynosi 200 tys. zł.
Wspólność majątkowa
Czego dotyczy to oświadczenie, o którym mowa w ust. 6? To oświadczenie mówi o tym, że jeżeli mamy małżonków na wspólności majątkowej, to jedno z tych małżonków może opodatkowywać ryczałtem całość przychodów obydwojga małżonków. Czyli mamy zasadę, że każde z małżonków opodatkowuje się samodzielnie, ale jedno z małżonków może złożyć oświadczenie, że jednak ono niejako za drugiego będzie opodatkowywało się łącznie. To oświadczenie jest możliwe do złożenia dla osób, które pozostają we wspólności majątkowej. Wracając do naszego art. 12 ust. 13, gdyby go czytać łącznie z tym ust. 6, to miałby on dziś mniej więcej takie brzmienie czy taką normę można by wyprowadzić z tych przepisów, że w przypadku małżonków na wspólności majątkowej, którzy złożyli oświadczenie o tym, że przychody z najmu będą opodatkowane przez jedno z nich, stosuje się łącznie limit 200 tys. zł.
Tu oczywiście powstaje pytanie, czy limit 200 tys. zł dotyczy tylko nieruchomości, które pozostają we wspólności majątkowej, które są objęte wspólnością, czy dotyczy także nieruchomości, które małżonkowie mają w majątkach osobistych, bo przecież jest możliwa taka konfiguracja. Tu systemowo można by mieć wątpliwości. Moim zdaniem literalnie przepis jednoznacznie mówi, że wystarczy złożenie takiego oświadczenia przez małżonków, którzy są na wspólności majątkowej. Myślę, że tu warto byłoby z takimi odważniejszymi krokami poczekać na interpretacje podatkowe.
Konsekwencje zmian w praktyce
Jakie ta zmiana ma skutki w praktyce? I to jest bardzo ciekawe, ponieważ ma dwa różne skutki dla różnych małżeństw, znajdujących się w różnych sytuacjach. Po pierwsze ta zmiana oznacza, że wycięto limit 100 tys. zł czy zasadę liczenia limitu 100 tys. zł w odniesieniu do obojga małżonków, czyli tej reguły już nie ma. Po drugie wprowadzono tą nowelizacją drugą, korzystną zmianę, która wprowadza wyższy limit 200 tys. zł dla obojga małżonków pozostających na wspólności majątkowej.
Jak to się przekłada na praktykę? Wyobraźmy sobie, czy wyróżnijmy tutaj dwie grupy małżeństw: małżeństwa pozostające we wspólności majątkowej i małżeństwa pozostające w ustroju rozdzielności majątkowej. Jeżeli mówimy o małżeństwach na rozdzielności majątkowej, do tej pory stosowaliśmy względem obydwojga małżonków łączny limit 100 tys. zł. Po zmianach nie ma łącznego limitu 100 tys. zł, każdy ma swój limit 100 tys. zł – niewątpliwie zmiana na plus. Do tej pory małżonkowie pozostający we wspólności majątkowej, podobnie jak ci na rozdzielności, mieli łączny limit 100 tys. zł. Po zmianach nawet nie to, że każde z nich ma swój limit 100 tys. zł, ale jeśli małżonkowie złożą to oświadczenie o opodatkowaniu przychodów przez jedno z nich, małżonkowie mają łączny limit 200 tys. zł. Podkreślę: łączny limit 200 tys. zł.
Praktyczny przykład – korzyści w opodatkowaniu najmu
Pokażmy może te różnice na przykładzie, będzie wtedy czytelniej. Wyobraźmy sobie, że żona osiąga z najmu przychód w wysokości 150 tys. zł, mąż ma z najmu 50 tys. zł. Do tej nowelizacji, czyli jak było zawsze, tak jak już podawałem w tym przykładzie Basi i Czarka, małżonkowie mieli łącznie 150 plus 50, czyli razem 200 tys. zł, czyli o 100 tys. zł przekroczyli limit. W związku z tym pierwsze 100 tys. 8,5 proc., drugie 100 tys. 12,5 proc. podatku.
Co się zmieniło od 1 lipca?
Jeżeli mamy ustrój rozdzielności majątkowej, wtedy każdy z małżonków ma swoje 100 tys. zł. W związku z tym żona (150 tys.) przekroczyła limit o 50 tys., więc od 50 płaci 12,5 proc. Mąż miał 50 tys., nie przekroczył limitu, płaci 8.5 proc. Widać już, że małżonkowie na rozdzielności majątkowej zaoszczędzili różnicę między 12,5 a 8,5 proc., czyli zaoszczędzili 4 proc. od pięćdziesięciu tysięcy. Ale gdyby ci małżonkowie byli na małżeńskiej wspólności majątkowej i złożyliby to oświadczenie, o którym już mówiłem, to wtedy mają łącznie limit 200 tys. Przypomnę: żona 150, mąż 50, razem 200, więc ci małżonkowie płacą 8,5 proc., więc niewątpliwie zmiana jest bardzo korzystna.
Ile można zyskać na zmianach?
Teraz pytanie: do których przychodów stosujemy nowe zasady, bo nowelizacja wchodzi w środku roku podatkowego. Art. 29 ust. 2 nowelizacji mówi jednoznacznie, że do przychodów osiągniętych z najmu prywatnego od 1 stycznia 2023 roku, czyli wstecznie. W związku z tym, jeżeli nasi małżonkowie do końca czerwca osiągnęli przychody przekraczające 100 tys. zł, to możliwe, że zapłacili już gdzieś podatek 12,5 proc., co oznacza, że będą mieli nadpłatę, którą mogą odzyskać.
Realnie, ile można maksymalnie zyskać na tej zmianie? Te właśnie 4 tys. zł, czyli w przypadku małżonków na wspólności majątkowej, którzy złożyli owo oświadczenie, mamy różnicę w odniesieniu do drugiej setki tysięcy przychodów. Mówimy o małżonkach, którzy łącznie osiągają przynajmniej te 200 tys. W odniesieniu do tej drugiej setki płacimy nie 12,5 proc., tylko 8,5 proc. W związku z tym różnica to jest 4 proc., 4 proc. od 100 tys. zł – 4 tys. zł.
Dla kogo ta zmiana nie ma żadnego znaczenia? Oczywiście dla małżonków, którzy rocznie nie przekraczają progu 100 tys. zł przychodów z najmu prywatnego. Oni płacili 8,5 proc. i nadal płacą 8,5 proc.
Oświadczenie o opodatkowaniu najmu przez jedno z małżonków
Jak skorzystać z nowych zasad? Jeśli jestem na rozdzielności majątkowej, to po prostu korzystam ze zmian: tutaj ten łączny limit mi odpada, mam limit 100 tys. zł oddzielnie na osobę. Jeżeli jestem na wspólności majątkowej, to muszę mieć złożone oświadczenie o opodatkowaniu całości dochodów przez jednego z małżonków.
Jeżeli to oświadczenie składałem już w tym roku czy w ubiegłych latach, ono ma dla mnie skutek, ma zastosowanie. W związku z tym już się cieszę z nowych zasad, jeśli tego oświadczenia nie składałem, bo podatkowo nie miało to dla mnie znaczenia, było to po prostu wygodne. To jest problem, bo nie mogę go złożyć teraz, ponieważ to oświadczenie (jeżeli najem trwa już w ciągu tego roku) składa się do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, kiedy uzyskałem przychód w danym roku. Jeśli najem trwa, to miałem czas do 20 lutego, w związku z tym w tej chwili już przepadło i muszę czekać do kolejnego roku podatkowego. Tutaj jest pewna luka.
Wnioski
Popatrzmy na naszą sytuację – wspólność, rozdzielność. Jeśli mamy wspólność, pamiętajmy o oświadczeniu od nowego roku podatkowego. Na tym można realnie zyskać określone, konkretne pieniądze.
Jeśli zajmujesz się zawodowo podatkami – w szczególności prowadzisz biuro rachunkowe, jesteś doradcą podatkowym lub radcą prawnym bądź adwokatem – dołącz do Klubu Dzień Dobry Podatki.
Klub to abonament na comiesięczne szkolenia „Dzień Dobry Podatki” oraz forum dyskusyjne, na którym codziennie wspieramy się w pracy z podatkami.
Sprawdź więcej szczegółów TUTAJ.
Cóż, luka jest. Zabrakło przepisów przejściowych, albo zostały celowo pominięte, by małżonkowie którzy nie złożyli oświadczenia, w trakcie roku 2023 nie mogli skorzystać z nowego wspólnego limitu.
Poza tym zmiana na plus. Poprzednie przepisy były skrajnie dyskryminujące osoby niepozostajace we wspólnym pozyciu malzenskim, w separacji czy w trakcie rozwodu. Tu też brakowało przepisów odnoszacych sie do powstania i rozwiązania małżeństwa w trakcie roku i nadal brakuje.
Uprzejmie poproszę o wskazanie przepisu z ustawy o zryczałtowanym podatku, z którego wprost wynika (lub choćby pośrednio), że limit dla każdego z małżonków wynosi obecnie 100 000 zł.
Przepis art. 12 ust. 13 mówi o limicie 200 000 zł w związku ze złożeniem oświadczenia, nie mówi natomiast o tym, że przypadku jego braku każdy z małżonków ma 100 000 zł.
Zdaję sobie sprawę, że w art. 12 ust. 13 nowelizacja wycięła wspólny limit 100 000 zł dla małżonków, ale w obecnym jego kształcie nie widzę przesłanek do stwierdzenia, że limit wynosi po 100 000 zł/małżonka w przypadku braku oświadczenia. Nie widzę innego przepisu, który miałby taki limit stwierdzać.
Moim zdaniem, jeżeli każdy z małżonków rozlicza indywidualnie ryczałt od przychodów z najmu, proporcjonalnie przypadających na małżonka (bez składania oświadczenia), to każdemu z małżonków przysługuje „własny” próg przychodów (100 tys. zł), do którego stosuje się stawkę 8,5%. Wynika to z zasad ogólnych, tj. z art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
I dodatkowo: w art. 12 ust. 13 nowelizacja wycięła wspólny limit 100 000 zł dla małżonków – co prawda w obecnym jego kształcie w dalszym ciągu nie widzę przesłanek do stwierdzenia, że limit wynosi po 100 000 zł na małżonka w przypadku braku oświadczenia, ale to w takim razie należy wnioskować już z innego przepisu – wcześniej przepis art. 12 ust. 13 wskazywał na wspólny limit małżonków 100 000 zł, a obecnie wskazuje na 200 000 zł w przypadku złożenia oświadczenia. Skoro zatem nie ma już regulacji niekorzystnej dla małżonków (wprost ograniczającej ich limit do 100 000 zł), to limit 100 000 zł z art. 12 ust. 1 pkt 4 odnosić obecnie należy do każdego ze współmałżonków odrębnie (bowiem ustawa nie ma już przepisu przeciwnego).
Proszę o potwierdzenie autora, czy tak należałoby rozumować ten podwójny limit. Z góry dziękuję za pomoc.