5 marca 2025 roku Minister Finansów wydał interpretację ogólną dotyczącą schematów podatkowych (nr DTS5.8092.2.2025).
W tym odcinku Podcastu opowiadam o tym, czego konkretnie dotyczyła ta interpretacja i jakie może mieć konsekwencje dla praktyki schematów podatkowych w Polsce.
Dotychczasowe podcasty o schematach podatkowych:
011 – Schematy podatkowe – 8 największych mitów – Dzień Dobry Podatki
027 – Schematy podatkowe przed Trybunałem Sprawiedliwości – Dzień Dobry Podatki
041 – Jak ujarzmić schematy podatkowe (MDR) za pomocą „należytej staranności”? – Jakub Wirski – Dzień Dobry Podatki
050 – 7 najczęstszych schematów podatkowych – Dzień Dobry Podatki
Schematy podatkowe (MDR) na praktycznym przykładzie. Jak zgłosić schemat? Jak się zabezpieczyć? – Dzień Dobry Podatki
Jeśli potrzebujesz:
- pomocy prawnej i podatkowej w sprawdzeniu tematu schematów podatkowych w Twojej firmie
- lub innych sprawach prawnych bądź podatkowych,
wypełnij krótki formularz kontaktowy, klikając przycisk poniżej.
Wraz z zespołem doradców podatkowych, radców prawnych
i adwokatów w Gardens Tax & Legal jesteśmy do Twojej dyspozycji.
Wprowadzenie do schematów podatkowych
W schematach podatkowych, bardzo kontrowersyjnym obszarze prawa podatkowego, ostatnio sporo się dzieje. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego, wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, zapowiadane zmiany przez Ministerstwo Finansów, ale przede wszystkim ostatnio interpretacja ogólna. W tym odcinku podcastu powiem, o co chodzi w tej interpretacji i czy zmienia ona coś istotnego w świecie schematów podatkowych.
Nazywam się Michał Wilk, jestem doradcą podatkowym oraz partnerem w kancelarii prawno-podatkowej Gardens Tax & Legal, a także współtwórcą Dzień Dobry Podatki. Jeśli potrzebujesz pomocy w analizie sytuacji w Twojej firmie właśnie pod kątem schematów podatkowych albo w innych sprawach prawnych bądź podatkowych, skontaktuj się z nami. Link do formularza znajdziesz poniżej.
Obowiązki raportowania schematów
O schematach podatkowych mówiliśmy już wielokrotnie w podcaście. Linki znajdziesz w opisie do tego odcinka, ale dziś skupimy się na interpretacji ogólnej z 5 marca 2025 roku. Zacznijmy od tego, że obowiązek raportowania, zgłaszania schematów podatkowych ciąży przede wszystkim na promotorach. Są też oczywiście, jak wiemy, wspomagający, ale w praktyce jest to nieco mniejszy problem. W związku z tym dzisiaj w podcaście skupimy się na sytuacji promotorów.
W praktyce najczęściej promotorami będą doradcy podatkowi, radcowie prawni, adwokaci, biegli rewidenci, czasem także księgowi bądź biura rachunkowe. Najczęściej z tego, co widzimy w praktyce, raportowane, zgłaszane są schematy standaryzowane. Sami mamy właśnie za sobą wiele takich zgłoszeń. Schematy standaryzowane, czyli takie schematy, które są możliwe do wdrożenia bez konieczności zmiany modyfikacji, istotnej zmiany, modyfikacji ich założeń.
Jeśli jednak mamy do czynienia ze schematem niestandaryzowanym, to w takim przypadku może istnieć ryzyko ujawnienia klienta przy zgłaszaniu takiego schematu po samym opisie danego schematu. Z tego względu przepisy przewidują, że promotorzy, którzy mają obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej, nie raportują schematów podatkowych niestandaryzowanych. Tacy promotorzy przekazują klientowi tylko informację o konieczności samodzielnego zgłoszenia takiego schematu oraz oczywiście dane samego schematu.
Tajemnica zawodowa a raportowanie
Na podstawie wyroku TSUE taki sposób postępowania wprost został zastrzeżony tylko wobec adwokata i radcy prawnego. Taki sposób, czyli respektowanie tajemnicy zawodowej tych zawodów zaufania publicznego. W interpretacji ogólnej z 5 marca wyprowadzono z wyroku TSUE, że z uwagi na możliwość reprezentacji przed sądami doradcy podatkowemu oraz rzecznikowi patentowemu na takich samych zasadach jak adwokatowi oraz radcy prawnemu przysługuje prawo związane z chronioną tajemnicą zawodową. Interpretacja ogólna potwierdza zatem, że doradca podatkowy nie musi raportować schematu niestandaryzowanego, powinien tylko powiadomić klienta, na którym ciąży obowiązek raportowania.
W interpretacji ogólnej wprost wskazano, że zwolnienie z raportowania dotyczy schematów podatkowych innych niż schematy podatkowe standaryzowane, czyli tych niestandaryzowanych. Zatem w świetle interpretacji doradcy podatkowi, radcowie prawni i adwokaci muszą raportować schematy podatkowe standaryzowane. O tym się niespecjalnie, jak zauważyłem, dużo mówi w kontekście komentowania tej interpretacji ogólnej.
Z kolei notariusze i biegli rewidenci będą w świetle interpretacji zobowiązani do raportowania schematów zarówno tych standaryzowanych, jak i niestandaryzowanych. I to ignoruje, czy zdaje się ignorować tajemnicę zawodową tych grup wynikającą z ustaw szczególnych. Albo jest to jakieś nieporozumienie, albo oczywiste naruszenie prawa, to znaczy tych ustaw szczególnych, które regulują funkcjonowanie tych zawodów, ale przede wszystkim ordynacji podatkowej, która w kontekście właśnie tych zawodów przewiduje w powiązaniu z ustawami szczególnymi prawo czy wymóg zachowania tajemnicy zawodowej.
Interpretacja ogólna z 5 marca 2025 i wpływ na różne grupy zawodowe
W samym wyroku Trybunału Konstytucyjnego chodziło o to, że podatnicy mogą na gruncie ordynacji podatkowej zwalniać doradców podatkowych z tajemnicy zawodowej. To zdaniem Krajowej Rady Doradców Podatkowych narusza tajemnicę zawodową, tajemnicę doradców podatkowych, bo tylko sąd może nas zwolnić z tajemnicy. Generalnie Trybunał uznał, że organy podatkowe nie mogą wymagać od doradców podatkowych przekazywania informacji o schematach podatkowych, jeżeli miałoby to naruszać ich tajemnicę zawodową.
Raportując schemat standaryzowany nie naruszam tajemnicy zawodowej, bo z raportu nie wynikają przecież dane klienta. Przekazuję tylko ogólne założenia schematu i to, ile razy dany schemat został przeze mnie przekazany. Moim zdaniem nie wydaje się, żeby wyrok Trybunału zwalniał promotorów czy wspomagających z obowiązków dotyczących właśnie schematów standaryzowanych. Co więcej, aktualny model jest dla klientów doradców podatkowych dość korzystny. To znaczy korzystny, oczywiście przy założeniu, że w ogóle schematy podatkowe funkcjonują, bo nie będę ukrywał, że jestem bardzo negatywnie nastawiony do tej instytucji. Uważam, że to jest zupełny przerost formy nad treścią.
Ale działa to tak: przekazujemy informację o schemacie klientowi na przykład na spotkaniu i jednocześnie zakładając, że schemat już był przez nas zgłoszony, udostępniamy mu potwierdzenie nadania numeru schematu podatkowego, co zwalnia go z raportowania, no i w konsekwencji upraszcza proces współpracy z klientem. Nie powoduje jednocześnie ujawnienia żadnych danych wrażliwych tego klienta ani jego sprawy. W przeciwnym razie klient sam musiałby zaraportować przecież schemat ze swoimi danymi.
Podsumowanie i ocena instytucji schematów
Podsumowując, interpretacja ogólna z 5 marca w zasadzie nic nie zmienia. Z jednej strony ani nie zawęża w praktyce obowiązków doradców podatkowych, radców prawnych, adwokatów czy rzeczników patentowych, ani nie poszerza moim zdaniem obowiązków notariuszy czy biegłych rewidentów. No bo sama interpretacja nie ma podstaw prawnych do tego, żeby interpretacja ogólna modyfikowała i poszerzała obowiązki właśnie tych grup zawodowych.
Inna rzecz, że cała instytucja schematów podatkowych, tak jak już wspominałem, to absolutny przerost formy nad treścią. W zasadzie niewiele wnosi do walki z unikaniem opodatkowania, do czego przecież była stworzona. Moim zdaniem jest tylko biurokratycznym potworkiem, który powinien być jak najszybciej zniesiony. Są pewne plany Ministerstwa Finansów w zakresie redukcji obowiązków dotyczących zgłaszania schematów podatkowych, ale wydaje się, że te planowane zmiany są absolutnie niewystarczające i nie są nazbyt daleko idące, jeśli można tak powiedzieć. W związku z tym tutaj oczekiwałbym bardziej radykalnego działania i po prostu usunięcia tych przepisów. Ale to jest tylko życzeniowe myślenie. Na razie jest jak jest.
To tyle w dzisiejszym odcinku. Dzięki za uwagę. Do zobaczenia. Cześć.
Jeśli zajmujesz się zawodowo podatkami – w szczególności prowadzisz biuro rachunkowe, jesteś doradcą podatkowym lub radcą prawnym bądź adwokatem – dołącz do Klubu Dzień Dobry Podatki.
Klub to abonament na comiesięczne szkolenia „Dzień Dobry Podatki” oraz forum dyskusyjne, na którym codziennie wspieramy się w pracy z podatkami.
Sprawdź więcej szczegółów TUTAJ.